تویسرکان از شهرهای تابعه استان همدان واقع در منطقه غرب ایران است که با وسعتی در حدود 1480 کیلومتر مربع بین 34 درجه و 32 دقیقه عرض شمالی و 48 درجه و 27 دقیقه طول شرقی قرار گرفته و محدود است از شمال به همدان از شرق به ملایر از جنوب به نهاوند و از غرب به کنگاور واسدآباد. ارتفاع متوسط این منطقه سطح دریا 1780 متر است که از بلندترین مناطق کوهستانی غرب ایران به شمار می رود. سرتاسر بخش شمالی و شمال شرقی آن را رشته کوههای منشعب از سلسله جبال الوند و قسمتهایی از بخش شرقی و جنوبی آنرا سلسله کوههای نیمه مرتفع که جزء پیشکوههای جبال زاگرس محسوبند احاطه کرده اند. به طوریکه منطقه تویسرکان را می توان مانند دره بزرگی تجسم کرد که به طور طبیعی در حلقه ای از کوهها محصور است. بخش کوهستانی شمال تویسرکان چند ماه از سال پوشیده از برف و یخ می باشد و به لحاظ بازش کافی سرچشمه رودها و چشمه سارها است. بخش کوهپایه ای که امتداد بخش کوهستانی به طرف دامنه می باشد دارای طبیعت مساعد است و مراکز اصلی جمعیت منطقه مثل شهرهای تویسرکان و سرکان و خرم رود در بخش کوهپایه ای قرار دارند
تویسرکان با دست کم سه هزار سال پیشینه تاریخی یکی از قدیمیترین شهرهای ایران است .: در محل شهر فعلی تویسرکان در قدیم شهر بزرگی وجود داشته که نام آن رودآور یا رودلاور بوده است. طبق اسناد و مدارک و شواهد تاریخی متعدد این شهر قرنها بعد از ورود اسلام به ایران پا برجا بوده و مخصوصا زعفران آن شهرت فراوانی داشته که به نقاط مختلف جهان آن روز صادر میشده است. شهر رودآور بر اثر حمله مغول ویران گردیده و به مرور زمان بازماندگان و ساکنینی که از حمله مغول جان سالم به در برده بودند در محل فعلی شهر تویسرکان و سرکان که از ییلاقات شهر رودآور بوده اند جمع شده و تدریجا مرکز اجتماع مردم به صورت شهر فعلی تویسرکان درآمده است .
تویسرکان دارای آثار تاریخی فراوان بوده که در کمال تاسف به مرور زمان و بر اثر هجوم اقوام بیگانه و یا به علت بی توجهی بیشتر آنها از بین رفته است. معدودی از آثار تاریخی که تا کنون به جا مانده از قرار زیر است :
· آرامگاه حیقوق نبی
· مدرسه شیخعلی خان زنگنه
· کاروانسرای شاه عباسی
· پل رودخانه فرسفج
· بازار سرپوشیده
حیقوق از پیامبران بنی اسراییل است که 2700 سال پیش زندگی میکرده و در زمان پادشاهی کورش کبیر به ایران مهاجرت و در تویسرکان ساکن شده و در همین شهر رحلت کرده است .
چنار مسجد باغوار بیش از 2000 سال عمر دارد و یکی از کهنسالترین درختان ایران است. محیط تنه این درخت در سطح زمین حدود 20 متر است. مدرسه شیخعلی خان معروف به مدرسه شاه عباسی که اینک حوزه علمیه تویسرکان است و نیز بازار سرپوشیده و کاروانسرای شاه عباسی و پل رودخانه فرسفج حدود 450 سال پیش در زمان صفویه ساخته شده اند. میررضی آرتیمانی از شاعران و عارفان مشهور زمان صفویه است که آرامگاه او در تویسرکان قرار دارد. ساقی نامه معروف که با بیت
الهی به مستان میخانه ات به عقل آفرینان دیوانه ات
آغاز می شود از آثار اوست .
کلمات کلیدی: